เมื่อใดสงสัยเป็นมะเร็ง- มะเร็งระยะเริ่มต้น ไม่เจ็บ
- พบก้อนที่เต้านม
- ขนาด รูปร่าง และผิวหนังเต้านมเปลี่ยนแปลง เช่น รอยบุ๋ม ย่น หดตัว หนาผิดปกติ มีสะเก็ด หัวนมหดตัว คันแดงผิดปกติ
- มีเลือด/น้ำออกจากหัวนม
- รักแร้บวม คลำได้ก้อนต่อมน้ำเหลือง
ป้องกันอย่างไร- เลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เคลื่อนไหวออกแรงเป็นประจำ
- ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มสุรา กินอาหารจากไขมันพืช
- ทำจิตใจให้ร่าเริง แจ่มใส
ใครเสี่ยง- หญิงทุกคน
- หญิงที่เคยเป็นมะเร็งเต้านม มีโอกาสเป็นซ้ำ
- หญิงที่ญาติใกล้ชิด เช่น แม่ พี่สาว เป็นมะเร็งเต้านม
- หญิงที่กินฮอร์โมนเพศหญิง
- หญิงที่ใช้ยาคุมกำเนิดนาน ๆ
วิธีการตรวจเต้านมด้วยตนเองตรวจทุกเดิอน หลังประจำเดือนหมด 3 - 7 วัน ในสตรีอายุ 20 ปีขึ้นไป
ยืนหน้ากระจก
- ปล่อยแขนข้างลำตัวตามสบาย เปรียบเทียบเต้านมทั้งสองว่า มีการบิดเบี้ยวของหัวนม หรือมีสิ่งผิดปกติหรือไม่ และดูว่ามีของเหลวไหลออกมาหรือไม่
- ยกมือสองข้างเหนือศีรษะ มองด้านหน้าและด้านข้างเต้านม ดูความสมดุลของรูปทรง มองหารอยบุ๋มรอยนูนบนเต้านม
- วางมือที่เอว เกร็งอก มองหาก้อน ผิวหนังผิดปกติ ดึงรั้ง ก้มมาข้างหน้า ดูตำแหน่งหัวนม ความสมดุลของรูปทรง ดูเต้านมทั้งสองข้างห้อยลงเหมือนที่เคยเห็นหรือไม่
นอนราบ
- นอนสบาย ๆ ตรวจเต้านมขวา ให้สอดหมอนหรือม้วนผ้าใต้ไหล่ขวา
- ยกแขนขวาเหนือศีรษะให้เต้านมแผ่ราบ จะคลำหาก้อนเนื้องอกได้ง่ายขึ้น
- ใช้กึ่งกลางตอนบนของนิ้วชี้ นิ้วกลางและนิ้วนางมือซ้ายคลำเต้านมขวา ให้วนสามนิ้วมือเป็นวงกลมก้นหอย ไม่ยกนิ้วมือขึ้น คลำเต้านมทั้งหมดจนถึงรักแร้ไหปลาร้า ที่สำคัญไม่ควรบีบหรือขยำเต้านม เพราะอาจเข้าใจผิดว่าเป็นก้อนเนื้องอก
- ตรวจเต้านมซ้าย ด้วยวิธีเดียวกัน
ท่าขณะอาบน้ำ
- ถ้าเต้านมเล็ก วางมือข้างเดียวกับเต้านมที่ตรวจบนศีรษะ ใช้ 3 นิ้วมืออีกข้างคลำเต้านม คลำวนเป็นวงกลมก้นหอยเหมือนท่านอนราบ
- ถ้าเต้านมใหญ่ วางมือข้างเดียวกับเต้านมที่จะตรวจ ประคอง และตรวจจากด้านล่าง ใช้สามนิ้วมืออีกข้างตรวจคลำจากด้านบน
สามสัมผัส
- กดเบาให้รู้สึกบริเวณใต้ผิวหนัง
- กดปานกลาง ให้รู้สึกถึงกึ่งกลางเนื้อนม
- กดหนัก ให้รู้สึกถึงส่วนลึกเนื้อนมใกล้กระดุกหน้าอก