มรรค

มรรคมีองค์ 8

1. สัมมาทิฏฐิ การเห็นแจ้งในอริยสัจทั้ง 4 คือ
1) เห็นแจ้งใน ทุกขสัจจะ คือ ความจริงที่เป็นทุกข์
2) เห็นแจ้งใน สมุทยสัจจะ คือ รู้ธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดทุกข์
3) เห็นแจ้งใน นิโรธสัจจะ คือ รู้ธรรมที่เป็นเครื่องดับทุกข์
4) เห็นแจ้งใน มรรคสัจจะ คือ รู้ธรรมที่เป็นเหตุให้ถึงความดับทุกข์
2. สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบเกี่ยวกับ
1) ความดำริที่ออกจากกามคุณ มีรูป, รส, กลิ่น, เสียง โผฎฐัพพรมณ์
2) ความดำริที่ประกอบด้วยเมตตา
3) ความดำริที่ประกอบด้วยกรุณา เหล่านี้ ชื่อว่า สัมมาสังกัปปะ
3. สัมมาวาจา การเว้นจาก วจีทุจริต 4 ที่ไม่เกี่ยวกับอาชีพ ชื่อว่า สัมมาวาจา อาทิเช่น ไม่พูดโกหก, ไม่พูดส่อเสียด, ไม่พูดหยาบคาย, ไม่พูด เพ้อเจ้อ
4. สัมมากัมมันตะ การเว้นจากกายทุจริตทั้ง 3 คือ การฆ่าสัตว์, การลักทรัพย์, การประพฤติผิดในกาม ชื่อว่า สัมมากัมมันตะ
5. สัมมาอาชีวะ การเว้นจากวจีทุจริต 4 และกายทุจริต 3 ที่เกี่ยวกับอาชีพ อาทิเช่น ไม่ค้ามนุษย์, ไม่ค้าอาวุธ, ไม่สัตว์มีชีวิต, ไม่ค้ายาพิษ, ไม่ค้าน้ำเมา
6. สัมมาวายมะ ความเพียรชอบ
7. สัมมาสติ ความระลึกที่ดำเนินไปตามสติปัฏฐานทั้ง 4 ชื่อว่า สัมมาสติ
8. สัมมาสมาธิ ความตั้งมั่นในอารมณ์วิปัสสนากรรมฐาน ชื่อว่า สัมมาสมาธิ